Kayıp ve Yas Nedir?
Yas, insan ruhunun en yoğun deneyimlerinden biridir. Kaybedilen bir eş, çocuk, ebeveyn ya da anlam yüklenen başka bir varlık; hepsi bireyin kimliğini derinden sarsabilir. Yas süreci kimi zaman bireyin tüm yaşam enerjisini tüketebilir. Özellikle ani, beklenmedik ve travmatik kayıplar, yasın patolojik bir hâl almasına yol açabilir.
Konya Mentaliz Psikoloji olarak, danışanlarımıza bu zorlu süreçte yalnız olmadıklarını hissettirmeyi ve sağlıklı bir yas süreci geçirmelerini sağlamak için, uygun psikoterapi yöntemleri ile uzman klinik psikolog ile psikolojik destek veriyoruz.
Yas Süreci Nasıl İlerler?
Yas, insan psikolojisinin en derin ve karmaşık deneyimlerinden biridir. Bu süreci anlamlandırmak adına psikiyatrist Elisabeth Kübler-Ross tarafından geliştirilen beş aşamalı model, kaybın ardından yaşanan duygusal değişimleri kavramamıza yardımcı olur. Her birey bu aşamaları farklı sırayla ve farklı yoğunlukta yaşayabilir. Ancak model, yasın evrensel yönlerini anlamak açısından oldukça kıymetlidir.
1. İnkâr – Gerçeğe Karşı İlk Savunma
Kayıp sonrası ilk tepki genellikle bir tür şok ve inanmama haliyle kendini gösterir. Kişi, yaşananları zihninde anlamlandıramaz ve bir süreliğine kaybı inkâr ederek duygusal acıdan korunmaya çalışır. Bu aşamada kişi “Bu gerçekten oldu mu?” ya da “O hala gelecek gibi hissediyorum” gibi düşünceler içinde olabilir.
2. Öfke – Neden Ben? Neden O?
Gerçeklik yavaş yavaş kabul edilmeye başlandığında, inkâr yerini öfkeye bırakabilir. Bu öfke bazen kaybı yaşayan kişiye, bazen sağlık personeline, bazen de Allah’a ya da hayata yönelir. İçsel acının ifadesi olan bu öfke, aslında yas sürecinin sağlıklı bir parçasıdır.
3. Pazarlık – Geriye Döndürme Çabası
Bu aşamada kişi içsel bir müzakere sürecine girer. Geçmişe dönme arzusu belirginleşir. “Keşke daha fazla zaman geçirseydim”, “Şunu yapmasaydım belki de farklı olurdu” gibi düşüncelerle kişi, kontrol duygusunu geri kazanmak ister. Kaybı telafi etmeye dair yoğun bir istek hissedilir.
4. Depresyon – Derin Hüzün ve Çöküş
Kaybın gerçekliği artık inkâr edilemeyecek kadar netleştiğinde, kişi yoğun bir hüzün yaşamaya başlar. Bu aşamada yalnızlık, boşluk hissi, umutsuzluk ve enerji kaybı gibi belirtiler ön plana çıkar. Kişi, kaybın yaşamında yarattığı büyük boşlukla baş başa kalır.
5. Kabullenme – Yeniden Düzen Kurma
Yasın son aşamasında kişi, kaybın geri döndürülemez olduğunu kabullenmeye başlar. Bu, acının tamamen bittiği anlamına gelmez; ancak kişi artık kaybın yaşamının bir parçası olduğunu kabul ederek geleceğe yönelik adımlar atmaya başlar. Yeni bir düzen kurmak, hayata devam edebilmek bu evrede mümkün hale gelir.
Patolojik Yas Belirtileri Nelerdir?
- 6 ay-1 yıl geçmesine rağmen yoğun keder hissinin devam etmesi
- Kaybedilen kişiye karşı sürekli suçluluk ya da öfke duygusu
- Günlük işlevselliğin bozulması
- Kaybı reddetme veya takıntılı şekilde yas tutma
- Fiziksel belirtiler: baş ağrısı, mide problemleri, uyku bozuklukları
- Yaşama dair ilgisizlik, geleceğe dair ümitsizlik
Bu belirtiler, kişinin profesyonel bir desteğe ihtiyaç duyduğunun işaretleridir. Konya da profesyonel olarak psikolojik destek almak için lütfen bizimle iletişime geçmekte çekinmeyiniz.
Kayıp ve Yas Terapi Sürecinde Uygulanan Teknikler
- Şema Terapi: Kayıp sonrası tetiklenen çocukluk şemalarını tanıma ve dönüştürme
- Psikodinamik Terapi: Bastırılmış duyguların fark edilmesi ve yüzeye çıkarılması
- Grup Terapileri: Benzer acılar yaşamış bireylerle dayanışma içinde iyileşme
- Ritüel Temelli Terapi: Vedalaşma ve kapanış sağlamak için kişisel yas ritüelleri
Yas süreci tek başına aşılmak zorunda değildir. Uzman bir terapist eşliğinde geçirilen yas süreci, bireyin kendini yeniden tanımasını ve duygusal bağlarını onarmasını sağlayabilir.
Kimler Yas Terapisine İhtiyaç Duyar?
- Ani ve travmatik kayıp yaşayanlar (intihar, kaza, çocuk ölümü gibi)
- Uzun süredir yas yaşayan ama duygularıyla yüzleşemeyen bireyler
- Kaybın ardından depresyon, panik atak, uyku bozukluğu, sosyal çekilme gibi durumlar yaşayanlar
- Kayıp sonrası hayata devam edemeyen ya da yoğun suçluluk hissedenler
Yas süreci her ne kadar doğal olsa da kişinin psikolojik dayanıklılığına zarar veriyorsa bir uzmandan destek almak önemlidir. Konya Mentaliz Psikoloji ’de görev yapan deneyimli Konya klinik psikolog ekibimiz bu noktada bireysel danışmanlık ve psikoterapi hizmetleri sunmaktadır.
Konya’ da Öfke Kontrol Bozukluğu Terapisi
Konya’da kayıp ve yas sürecinde, bireyin kayıp deneyimini sadece acı bir anı olmaktan çıkararak, onunla barış içinde yaşamayı öğrenmesine destek oluyoruz. Yas, bir son değil; dönüşümün başlangıcı olabilir. Konya Mentaliz Psikoloji’ de bulunan uzman Klinik Psikolog desteği ile yüz yüze veya online olarak profesyonel terapi yöntemi ile destek alarak kayıp ve yas sürecini sağlıklı bir şekilde atlatabilirsiniz. Detaylı bilgi ve randevu için iletişime geçebilirsiniz.
